In het artikel managen in de verschillende fasen van de onderneming kwam aan de orde dat leiderschap, met name in de tweede fase, een belangrijke rol speelt bij de succesvolle doorontwikkeling van de onderneming.

Wat maakt een ondernemer tot een goede leider?

 Een mooi uitgangspunt is mijns inziens de volgende uitspraak:

“A leader brings you were you would not come on your own”

Een goede leider inspireert, geeft richting, motiveert en draagt zijn enthousiasme voor het na te streven doel over op zijn medewerkers.

Vaak hebben ondernemers weinig affiniteit met managen, maar bijna alle ondernemers die ik in tientallen jaren als adviseur heb gesproken en begeleid hebben van nature wél leiderschapscompetenties.
 Dat is niet echt verwonderlijk; zij hebben een droom, een doel en de ambitie om iets neer te zetten en zij willen hun enthousiasme graag delen met anderen, in de eerste plaats met hun medewerkers.

In aanleg zijn leiderschapskwaliteiten dus bijna altijd wel aanwezig. Maar hoe benut je die kwaliteiten optimaal?

  1. Neem de leiding
    Dat lijkt een open deur, maar wordt te vaak vergeten.

    “When placed in command, take charge”

    is een uitspraak van Norman Schwartzkopf, de generaal die in 1991 de Golfoorlog aanvoerde. 

Leiderschap, het geven van richting, wordt door al uw medewerkers van u verwacht. 
En dat ook in situaties waarin u zelf nog niet overtuigd bent van de te volgen richting of de te nemen keuzes.
 Niemand zal u kwalijk nemen dat u niet altijd direct de goede keuze maakt, maar wanneer het u consequent aan daadkracht ontbreekt, raakt u uw gezag onvermijdelijk kwijt.

  2. Communiceer over de doelen die worden nagestreefd


    Het is in de eerste plaats belangrijk om er niet van uit te gaan dat iedereen wel begrijpt welke doelen worden nagestreefd en op welke wijze zij moeten worden gerealiseerd. De vanzelfsprekendheid over de richting waarin de onderneming wordt gestuurd is na de pioniersfase in het algemeen grotendeels verdwenen.

 Niet alleen de nieuwe medewerkers maar ook de medewerkers van het eerste uur willen graag met enige regelmaat op de hoogte worden gebracht van de visie die de ondernemer heeft, van de resultaten die geboekt zijn, van de problemen die de onderneming heeft overwonnen en van de kansen en bedreigingen zoals de ondernemer die ziet.Inspirerend leiding geven is dan ook veel meer dan een peptalk tijdens de kerstborrel.

  3. Walk your talk
    De ondernemer is, als het goed is, het dagelijks voorbeeld van het gedrag dat hij van zijn medewerkers verlangt. Komt hij/zij zelf structureel later op kantoor en gaat hij structureel eerder weg? 
Is hij/zij van mening dat, omdat hij/zij de ondernemer is, de gedragsregels die zijn vastgelegd voor medewerkers, niet op hem/haar van toepassing zijn?

Voorbeeldgedrag is, voor de geloofwaardigheid van iedere leider, de belangrijkste eigenschap.

  4. Neem eindverantwoordelijkheid voor wat er fout gaat
    Het nemen van eindverantwoordelijkheid voor alles wat niet goed is gegaan is essentieel om respect te krijgen van uw medewerkers.
Ja, uw medewerkers maken fouten en ja, dat kunnen soms “tenenkrommende” fouten zijn, maar wie heeft de medewerkers geselecteerd en wie heeft hen instructies gegeven (of degenen die hen leiding geven aangenomen en verantwoordelijk gesteld voor het aansturen van de medewerkers)?Als ondernemer heb ook ik kritiek moeten opvangen van cliënten die kwaad waren over vergissingen van mijn medewerkers. Een zwak verweer is dan “sorry, maar dat is zijn/haar fout, daar kan ik ook niets aan doen”.

Uiteraard volgt er een gesprek met de medewerker in kwestie en uiteraard is dat “onder vier ogen” en niet in het bijzijn van collega’s.In dit kader een persoonlijke anekdote:

    Vrijdagmiddag, 17.15 uur: Een woedende cliënt aan de telefoon: een assistent van mijn kantoor had, op verzoek van een medewerker van die cliënt, een correctie doorgevoerd in diens salarisstrook. De overuren waren volgens die medewerker verkeerd verwerkt. Cliënt terecht kwaad dat die correctie niet eerst aan hem was voorgelegd. 
Uiteraard bood ik mijn excuses aan dat dit had kunnen gebeuren. Ik  gaf aan dat een en ander direct na het weekend hersteld zou worden.
    Maandagmorgen komt de betreffende medewerker, zwaar geëmotioneerd, mijn kamer binnen en geeft aan dat hij iets stoms had gedaan. Hij had het weekend in de stress gezeten over zijn ondoordachte handelen. Wat mij betrof was daarmee de zaak afgedaan. Medewerker had zijn vergissing ingezien, bood zijn excuses aan bij cliënt en daar hoefde geen woord meer aan te worden toegevoegd.

    Tenslotte een citaat van een beroemde organisatieadviseur:



“Management is doing things right. Leadership is doing the right things” (Peter F. Drucker).