Een familiestatuut is een document waarin de belanghebbenden onder meer vastleggen welke waarden zij hanteren in relatie tot de onderneming. Een familiestatuut biedt geen garantie dat er geen conflicten zullen ontstaan, maar het is wel de basis waarop kan worden teruggevallen wanneer verwachtingen uiteen gaan lopen en belangen gaan botsen.
Wanneer een conflict echt escaleert en tot bij de rechtbank wordt uitgevochten, heeft een familiestatuut misschien geen formele juridische waarde, maar een rechter zal mijns inziens terdege rekening moeten houden met de intenties die in het statuut door alle partijen zijn uitgesproken en overeengekomen.
Een belangrijke factor zal daarbij zijn in hoeverre alle betrokkenen in voldoende mate bij de totstandkoming betrokken zijn geweest.
In een familieonderneming zijn minimaal twee “onderdelen” constant in ontwikkeling; enerzijds de onderneming die zich continu moet vernieuwen in een veranderende markt, anderzijds de familie waar in de loop van de tijd nieuwe leden toetreden, vanuit eigen kring of door het aangaan van relaties.
Het is dan ook geen vanzelfsprekendheid dat die ontwikkelingen altijd zonder spanningen zouden verlopen. Een statuut kan echter op een natuurlijke wijze richting geven aan die ontwikkelingen. Door allen die van buiten af tot de familie toetreden al in een vroeg stadium op de hoogte te stellen van het statuut wordt duidelijk gemaakt hoe door alle betrokkenen wordt gekeken naar de verhouding onderneming-familie.
Het statuut is zeker geen panacee voor verstoorde verhoudingen tussen de familieleden. Wanneer zaken escaleren, bijvoorbeeld ten aanzien van opvolgingsvraagstukken, zal een beroep op wat samen is overeengekomen in het statuut vaak tevergeefs zijn. En juist daarom is het belangrijk om al in een vroeg stadium van een mogelijk conflict, het statuut naar voren te halen en om aan de hand van wat gezamenlijk in alle zorgvuldigheid is besloten een route uit te zetten, terwille van de continuïteit in de onderneming en de harmonie in de familie.